Generalnie tatuaże więzienne można podzielić na trzy grupy: dobrowolne znaki, symbole a także oznaczające więzienną hierarchie.
Dobrowolne znaki:
Powstają na życzenie i są to głównie znaki przedstawiające przestępcze profesje. Ich znaczenie jest ogólnie znane.
Przykłady:
- kropka - oznacza ogólnie fach złodziejski,
- strzałka - doliniarz, złodziej kieszonkowy( serce przebite strzałą - doliniarz)
- sierp księżyca z gwiazdką lub kropką - nocny złodziej,
- klucz przekreślony krzyżykiem - włamywacz,
- kotwica - wydra, złodziej specjalizujący się w wyrywaniu torebek damskich, teczek, saszetek itd. z ręki ofiary
- znak dolara - cinkciarz, handlarz obcą walutą.
(Wymienione znaki tatuowane są najczęściej na prawej dłoni pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym. Taka ich lokalizacja podyktowana jest potrzebą wzajemnej prezentacji podczas powitalnego podawania ręki.)
- usta przebite sercem - farmazon, oszust. Podobne znaczenie ma wizerunek anioła z głową diabła. Znaki te tatuowane są najczęściej na ramieniu lub na torsie.
- trupia czaszka z piszczelami - gotowość do wykonania zleceń z mokrą robotą włącznie.
Tatuowane na grdyce, twarz przesłonięta w połowie chustką i ręka z rewolwerem - "nieuchwytny przestępca", "tajemniczy bandyta".
Tatuowane na ramieniu serce z wbitymi dwoma ostrzami i kropką w środku - "człowiek do wynajęcia".
Symbole
Tatuaże symbole stanowią dziś największą grupę wśród zdobień powstających w zakładach karnych. Nie objęte są żadnymi normami, a ich wygląd, symbolika i funkcje zależą wyłącznie od własnego upodobania. Przykładowo osoby odbywające karę na terenie ZSRR tatuowały sobie na piersi portret Stalina i to wcale nie z uwielbienia do wujka Józia. Więźniowie byli przekonani, że pluton egzekucyjny nie będzie strzelał do wizerunku wodza.
Do tej kategorii tatuaży należą na przykład:
- wąż - symbol zemsty,
- wąż z koroną na głowie - zemsta dokonana,
- głowa kobiety opleciona przez węża - rozbudowany symbol zemsty.
Symbol zemsty jest niezwykle często stosowany w tatuażu więziennym w różnorodnych formach. Fakt ten wynika z silnej frustracji odczuwanej przez więźniów z powodu uwięzienia. Pozbawienie wolności często traktowane jest przede wszystkim jako akt represji za czyn, którego wykonanie było wprawdzie błędne, lecz który nie ma w sobie nic nagannego. Mechanizm ten wynika z uznawania odmiennego od powszechnie przyjętego systemu wartości. W związku z tym więźniowie przeżywają poczucie krzywdy i - jako reakcja obronna - budzi się w nich chęć zemsty. Uczucia te są tym silniej przeżywane, im silniejszy jest związek więźnia z normami podkultury. Stąd powszechność tych symboli wśród grypsujących. Obrazują to dalsze przykłady:
- ręka zakuta w zerwane kajdany ze sztyletem w dłoni - symbol ucieczki w celu dokonania zemsty,
- kat z toporem lub mieczem w jednej ręce i uciętą głową w drugiej, obok pień katowski - "kat katom?", symbol zemsty na swoich katach, czyli przedstawicielach organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości,
- czarna róża z kolcami - gotowość dokonania zemsty, nawet za cenę cierpień,
- PSM - skrót literowy oznaczający "Pomszczę swoją młodość".
Wiele tatuaży ma spełniać funkcje odstraszania, budzenia lęku i grozy, dając zarazem wyobrażenie mężności, siły i niezłomności nosiciela tatuażu, np.: rysunki diabłów, piratów, wikingów, agresywnych siłaczy - tzw. potworów, tj. różnego rodzaju postaci wyrażających grozę, np. wampirów i wilkołaków, agresywnych zwierząt, a nawet duchów,
- tatuaż napis w języku angielskim "born to raise hell" - urodziłem się by czynić piekło, outlaw - wyjęty spod prawa - napis w języku angielskim (rozpowszechniony z błędem ortograficznym).
Część tatuaży ma symbolizować więzienne męczeństwo: rysunek krat w grubym murze, z poświatą księżyca i kajdanami. Często uzupełniany jest dodatkowymi napisami: prison is my Home (więzienie jest moim domem), tu spędziłem młode lata , ś.k.i.f.h.l.i.z. (śmierć k.... i f...om, chwała ludziom i złodziejom), prison is hell (więzienie jest piekłem) itp.
- kreska, kropka, kreska - "przerwa w życiorysie", znak przejęty z alfabetu Morse'a, gdzie oznacza literę k (jak KARA?),
- krzyż, ukrzyżowanie - "męczennik",
- symbole i nazwy miejscowości, w których znajdują się więzienia: wizerunek sułtana - oznacza więzienie w Wołowie, Arab w turbanie - więzienie w Goleniowie, litera W z wężem - więzienie we Wronkach.
Często występują także tatuaże o tematyce erotycznej:
- skrót KSM oznacza: "Kocham same małolatki" (lub mężatki), KTK - "Kocham tylko kurtyzany", KWM -'Kocham wolną miłość", kropka poniżej wargi, niekiedy po wewnętrznej jej stronie - oznacza gotowość do świadczenia usług miłości francuskiej, portrety kobiet - "kolekcjoner", "Casanova", oznacza uwodziciela.
W środowisku grypserskim popularny jest zwyczaj tatuowania sentencji zasługujących na utrwalenie: milczenie jest złotem - zwrot ten przypomina o nakazie przestrzegania tajemnic grypserskich i przestępczych, vide cul fide - "patrz, komu ufać", jest to zniekształcenie sentencji łacińskiej fide, sed cui, vide - ufaj, lecz bacz komu... , homo homini lupus - "człowiek człowiekowi wilkiem", homo sum - "człowiekiem jestem", deklaracja przynależności do ludzi, memento mori - "pamiętaj o śmierci", sentencja ta ma przypominać o ostrożności w przestępczym fachu, jak również stanowić przestrogę dla wrogów , disce pati - "ucz się cierpieć".
Więzienna hierarchia
Oznaczenia więziennej hierarchii to tzw. pagony (każda belka oznacza rok, a gwiazdka trzy - pełne to już odsiedziane, a puste są jeszcze do odsiadki). Stopień majora to pięć lat. Gdy więzień awansuje na pułkownika zwykle musi usunąć stary tatuaż i na tym samym miejscu umieścić już generalski wężyk.
Do tej kategorii zaliczono znaki objęte normami grypserskimi, określającymi zasady ich stosowania, np. kto może, a komu nie wolno ich nosić, jakie należy spełniać wymogi przed wykonaniem tatuażu (mieć zasługi, pozycję w grupie) itd. Do najważniejszych w tej kategorii należą następujące tatuaże:
- cynkówka - świr
- kropka na czole, najczęściej pomiędzy brwiami - człowiek znający tajniki symulacji zaburzeń psychicznych. Symulacja taka wymaga często długotrwałego i nieustannego prezentowania nienormalnych zachowań, niekiedy przekształcania całego stylu życia na niekonwencjonalny i uciążliwy dla otoczenia. Ten wzór tatuażu ma informować wtajemniczonych, że mają do czynienia z normalnym człowiekiem, aby uprzedzać nieporozumienia.
- kropka za uchem, na nosie, w okolicy prawego oka - cwel , osobnik traktowany przez ludzi jako zhańbiony, godny pogardy i potępienia, będący na dnie hierarchii podkulturowej.
- pięć kropek pod lewym okiem (ułożonych jak w kostce do gry), w które można by wpisać literę S, oznacza człowieka sprawdzonego pięciokrotnie, niezłomnego,
- symboliczny wizerunek ptaka w locie - oznaka dokonanej ucieczki.
- znak podobny do żeglarskiej róży wiatrów - oznaka recydywy penitencjarnej,
- głowa z zarostem na twarzy, w turbanie - fakir , człowiek zdolny do niezwykłych wyczynów i odporny na ból,
- dwie czerwone wiśnie na wspólnej gałązce - symbol herbatnikowania, grypserskiego braterstwa (także herb więzienia w Sztumie),
- splecione dłonie z zerwanymi kajdankami - symbol wspólnoty grypserskiej w więzieniu i na wolności.