Krótka historia piercingu i jego kontrowersyjne początki.
Od starożytnych Rzymian i Williama Szekspira po królową Elżbietę II i Britney Spears śledzimy historię kolczyków.
Kiedy dorastałeś w latach 90. i 00., straszenie rodziców było czymś w rodzaju rytuału przejścia. Niezależnie od tego, czy nalegasz na przekłucie wargi po wydaniu „Dirrty” Christiny Aguilery, czy wracasz do domu z przekłutym pępkiem, aby odtworzyć okładkę albumu My Prerogative Britney; popkultura była zalana inspiracjami do piercingu, które miały wpływ na nastolatków. Podczas gdy ta epoka jest obecnie znana jako złoty wiek nowoczesnego piercingu, dzisiejsze trendy pokazują, że body, pierścionki i ćwieki są dalekie od wychodzenia z mody. Twoja mama może się skrzywić, jeśli wrócisz do domu z kolczykiem, ale ogólne reakcje na kolczyki nie są dziś tak emocjonalne, jak w nie tak odległej przeszłości.
To nieprawdopodobna brytyjska rodzina królewska stała się twarzą współczesnego odrodzenia piercingu. Nie, nie Prince Albert (jego słynny piercing penisa jest w rzeczywistości mitem). Raczej obecny monarcha, królowa Elżbieta II. Chociaż kolczyki były wówczas uważane za prymitywne, w dniu koronacji Elżbieta chciała wyeksponować rzadko używane kolczyki, które były częścią klejnotów koronnych. Wszystko się zmieniło, wyjaśnia specjalista od przekłuwania ciała, antropolog i historyk przekłuwania ciała, Paul King: „Kiedy najbogatsza i prawdopodobnie najpotężniejsza kobieta na świecie przekłuła sobie uszy, wszystkie dominujące poglądy na temat przekłuwania przewróciły się na głowę”. Ale oczywiście angielska królowa w żadnym wypadku nie była wynalazcą przekłutej skóry. Piercing ma długą i bogatą historię kulturową i duchową. Od regionów polarnych po wyspy Pacyfiku sięgają dalej wstecz niż starożytni Egipcjanie. „Mogę śmiało powiedzieć, że kolczyki są prehistoryczne, a ludzkie szczątki sugerują, że modyfikacja ciała sięga 25 000 lat wstecz” – mówi King. Subtelne kolczyki były noszone w uszach starożytnych Rzymian, a penisy niektórych Rzymian również były przekłute; postrzegane jako sposób kontrolowania seksualności, uważano, że przekłuwanie penisa powstrzymuje prokreację niewolników, powstrzymuje sportowców przed zużywaniem cennego testosteronu i utrzymuje wysoki głos piosenkarza.
Przed przybyciem Hiszpanii do Mezoameryki rzemieślnicy masowo wytwarzali biżuterię do piercingu przy użyciu jadeitu i organicznych szkieł. Nawet tutaj, na Wyspach Brytyjskich, rdzenni mieszkańcy nosili nauszniki przed inwazją rzymską. To ideologia, która pojawiła się wraz z Rzymianami, okazała się największą blokadą rozwoju piercingu: chrześcijaństwo.
Postrzegane jako pogańskie i wywrotowe kolczyki stały się zagrożeniem dla wartości chrześcijańskich. „Chodzi o to, że ciało jest stworzone na obraz Boga i jest doskonałe i nie powinno być zmieniane” — wyjaśnia King. Dr Alexander Edmonds, profesor antropologii na uniwersytecie w Edynburgu, wyjaśnia, że nasiliło się to wraz z rozwojem protestantyzmu w Wielkiej Brytanii, zaszczepiając głęboką nieufność wobec wszystkiego, co jest zbyt ekstrawaganckie (kojarzone z katolikami i Rzymem). „Kiedy ludzie byli przekłuwani, można to postrzegać jako odrzucenie judeochrześcijańskiego poglądu na ciało. Uprawiali ją prostytutki, marynarze, ludzie w jakiś sposób marginalizowani – dodaje.
Ale pojęcia o akceptowalności odpływały i odpływały z czasem. Podobnie jak wielu modnych XVII-wiecznych twórców, William Shakespeare miał przekłute ucho – ale zaledwie 50 lat później byłoby to postrzegane jako szalenie wywrotowy. Gdy Brytyjczycy grasowali na całym świecie, kolczyki stały się jeszcze jednym sposobem, w jaki kolonialiści mogli potwierdzić swoją rzekomą wyższość i wskazać różnicę jako pretekst do popełniania okrucieństw. Weźmy Indie, gdzie niektórzy wyznawcy hinduizmu przez tysiące lat przebijali skórę haczykami, aby odstraszyć ospę i oddać cześć bóstwom. Jak mówi King, wraz z inwazją nastąpił zastrzyk brytyjskiej wrażliwości.
„Nawet wyższe kasty i klasy Indian o jaśniejszej karnacji patrzyłyby z góry na to, co stało się głównie praktyką tamilską, praktyką o ciemniejszej skórze” — wyjaśnia. Kolczyki w nosie były popularne w Azji Południowej i nadal są. Jednak dziedzictwo kolczyków i pogarda dla nich jest związane z rasizmem, klasycyzmem „i słynną brytyjską mentalnością sztywnej górnej wargi” – dodaje dr Edmonds.
W rzeczywistości to orientalistyczna fascynacja indyjskimi kobietami była katalizatorem rozpowszechnienia kolczyków w nosie na Zachodzie. Zaczęło się od francuskiej performerki Mademoiselle Polaire. Z talią zmniejszoną do 14 cali, kolczykami w nosie i świnką, była piosenkarką, która w latach 1910-tych i 20-tych reklamowała się jako „najbrzydsza kobieta na świecie” – problematycznie, jej wygląd obejmował inspirowane Azją Południową stroje kolczyk w nosie, aby wyglądać bardziej egzotycznie. Szybko do przodu do lat 60. Indie były teraz niezależne, na zachodzie płynęła wolna miłość, a młodzi hipisi zaczęli podróżować po świecie. „Znów zaczęły pojawiać się kolczyki w nosie; było to zdecydowanie naśladowanie praktyk kobiet z południowych Indii, którym przekłuwano nosy. Zachodnie kobiety chciały zaadaptować to do mody” – mówi King.
Ale praktyka nadal była nierozerwalnie związana z subkulturami, a procedury odbywały się głównie w podziemiu. „Większość ludzi przekłuwała się lub miała przyjaciela na tyle odważnego, aby zrobił to za nich. Środki ostrożności były zróżnicowane, co skutkowało wieloma infekcjami i niewłaściwymi miejscami” – mówi Brian Skellie, weteran piercerów i członek zarządu Association of Professional Piercers. W 1975 roku wszystko się zmieniło. To był rok, w którym Gauntlet otworzył się na Santa Monica Boulevard na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Obsadzony przez wczesnych członków społeczności BDSM i S&M, Gauntlet był pierwszym sklepem z piercingiem w kraju. To właśnie te grupy i społeczność punkowa miały stanowić pierwszą klientelę. Dla nich piercing był sposobem na zaznaczenie przynależności do ich społeczności. „Kiedy przekłuwacze z Gauntlet jeździli po klinikach przekłuwania w sklepach detalicznych BDSM, społeczność ustawiała się w kolejce, by umówić się na spotkanie” — mówi King. Wypadało zatem, aby to gej, Jim Ward, nazywany dziadkiem współczesnego ruchu piercingu (i właścicielem Gauntlet), wydobył piercing z szafy.
Kilka lat później, brytyjski Jim, piercer o imieniu Pan Sebastian, założył sklep w południowym Londynie. W latach 70. i 80. subkultury i piercing szły ręka w rękę. Sutki, przegrody, genitalia, prawie każdy kawałek skóry, który można uszczypnąć, można teraz przekłuć. „Od obroży dla psów po pierścienie z przegrodą, Malcom McLaren, Vivienne Westwood, ci projektanci zapożyczyli od społeczności BDSM i punk” – mówi King. To przygotowało grunt pod lata 90., które zaczęto nazywać złotą dekadą piercingu.
Dzięki pionierskim przekłuwaczom w Gauntlet i Mr Sebastian's przekłuwanie było bezpieczniejsze i łatwiejsze niż kiedykolwiek. Ale nie wszyscy byli na pokładzie.
„Rodzice sprzeciwiali się wszelkiego rodzaju przekłuwaniu pępka swoim dzieciom… od połowy lat 90. do połowy 2000 r. pojawiło się mnóstwo sensacyjnych artykułów o okropnościach związanych z przekłuwaniem” — zauważa King. Ale kontrowersyjny charakter tej praktyki jest również częścią tego, co czyni ją tak atrakcyjną, zwłaszcza wśród nastolatków. „Może być buntowniczy, może być formą wyrażania siebie” — mówi Tracey Cannon, pracownica piercingu w londyńskim studiu Sacred Gold. „Ale pomaga też ludziom przynależeć i tworzyć tożsamość, kiedy przekłuwam ludzi po raz pierwszy, często mówią, że czują się teraz częścią klubu”.
W kulturze przekłuwania post-Aerosmith klub ten składał się teraz z supermodelek wyznaczających trendy, takich jak Naomi Campbell, której marynarka i sutki zostały przekłute przez brytyjską przekłuwaczkę, Teenę Marie i prawie każdą kobietę w teledysku w tamtym czasie. Pomimo celebrytów na czele, Skellie i King, obaj w tamtym czasie przekłuwacze, wyjaśnili, że istnieje poczucie, że ludzie przekłuwają się dla siebie. Często prywatna sprawa, kolczyki nie zawsze były widoczne. Popularne stały się kolczyki w narządach płciowych, a granice zostały przesunięte. Ale do 2000 roku piętno zmniejszyło się. Britney Spears, Christina Aguilera i wszyscy ich nastoletni zwolennicy obnosili się z diamentami Y2K na brzuchu i nosie.
Piercing przebijał wszystkie dziedziny popkultury i stawał się coraz bardziej wyszukany; były nawet obecne w modzie. W 1997 roku modelki na wybiegu Christiana Diora paradowały z dużymi „kolczykami Maharajah”, a w 2012 roku w kampanii Givenchy modelki nosiły żyrandolową biżuterię w przegrodach i płatkach uszu. Dziś trendy w piercingu są napędzane przez duże profile online. „W 2016 roku Kylie Jenner zrobiła sesję zdjęciową pokazującą jej kolczyki w sutkach przez bieliznę i zauważyłem znaczny wzrost liczby osób przychodzących na kolczyki w sutkach” — mówi Cannon.
Ale pomimo tego wzrostu popularności, Cannon wyjaśnia, że mamy jeszcze wiele do zrobienia: „Wciąż istnieją tabu, szczególnie w niektórych miejscach pracy i środowiskach szkolnych. Widzę klientów, którzy ostrożnie wybierają miejsca i biżuterię, która jest „bardziej dyskretna” i z tych powodów może być łatwo ukryta”. Powołując się na różnice pokoleniowe jako problem, jest optymistką, że pewnego dnia może się to zmienić. A co do przyszłości? „Branża bardzo się rozwinęła w ciągu ostatnich 20 lat i myślę, że nadal będzie się rozwijać. Procedury bezpieczeństwa tylko się poprawią, a wielokrotne kuracje przekłuwania (takie jak wyselekcjonowane ucho staną się bardziej popularne. Moi klienci uwielbiają inwestować w swoją kolekcję biżuterii i cieszą się z trwającego projektu dodawania nowych dodatków). Jedno jest pewne, przekłuwanie to starożytny trend, który nie szybko się nie zestarzeje.